Fundacja Polskiego Państwa Podziemnego zaprasza
na spektakl „Lekcja” E. Ionesco
w wykonaniu artystów Teatru Nie Teraz z Tarnowa
Scenografia i Reżyseria: Tomasz A. Żak
Aktorzy: Magdalena Zbylut i Przemysław Sejmicki
Projekcje filmowe: Bogusław Kornaś
Technika: Ryszard Zaprzałka
Prapremiera:
Scena im. Ryszarda Smożewskiego, Gimnazjum nr 4 im. Jerzego Brauna w Tarnowie,
9 lutego 2016 r.
Premiera:
Galeria Porczyńskich – Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II; Warszawa, Plac Bankowy 1;
9 kwietnia 2016 roku, godz. 18,00 i 21,00.
Bilety do nabycia w sekretariacie Fundacji PPP
Inscenizacja jednego z klasycznych dzieł „teatru absurdu” wpisuje się doskonale w artystyczne działania tarnowskiego Teatru Nie Teraz (TNT), który od lat w swych spektaklach penetruje spontaniczne, jak i wymuszone przez fatum dziejów relacje człowieka ze światem polityki.
Według dyrektora teatru i reżysera spektaklu, Tomasza A. Żaka, istota wydanej w roku 1951 „Lekcji” Eugene Ionesco nie polega ani na nader często eksponowanej komiczności relacji pomiędzy dwojgiem głównych bohaterów (plus służącą), ani na nadużywanej do przesady erotyczności pomiędzy dwójką głównych bohaterów. Stary Profesor i jego młoda Uczennica to dla Żaka przede wszystkim drastyczna metafora stosunku państwa totalitarnego i zamieszkujących to państwo obywateli. To kongenialny literacki zapis indoktrynacji, a konkretnie ogłupiania, co jest domeną współczesnej polityki, wykorzystującej w tym celu tzw. czwarta władzę oraz poddany pełnej kontroli ideologicznej system przymusowego szkolnictwa (dla zmylenia zwany – obowiązkowym). Za plecami nauczyciela stoi system, a nauczyciel jest tylko jego trybikiem. Śmierć Uczennicy, to w tym układzie tylko „wypadek przy pracy”. Natomiast wzajemna gra hormonami pomiędzy ofiarą a jej katem jest tylko jedną z metod stosowanych na wybiegu „wyścigu szczurów”. Zresztą – jak interpretuje to reżyser - ta śmierć z dramatu francuskiego Rumuna (albo rumuńskiego Francuza), to bardziej śmierć osobowości, niż śmierć fizyczna. I do tego jeszcze mamy „niespodziankę” w postaci podwójnej roli Uczennicy/Służącej.
Lekcja Nr 1
Kobieta i Mężczyzna. A więc chodzi o seks - pomyślicie. Oni się będą kochać, a potem nienawidzić. A może odwrotnie. Nie, nie o ciało tutaj chodzi, nie o fizjologię. Mężczyzna i Kobieta. Tutaj chodzi o mózg. Tutaj chodzi o duszę. Po to, by TWOJE ja zamienić w ICH zabawkę.
Lekcja Nr 2
On i Ona. Kobieta nie może być inteligentna – pomyślał mężczyzna. Mężczyzna to bezmyślne zwierzę – podsumowała kobieta. A może było odwrotnie. A jak będzie? Czy naprawdę chcecie się dowiedzieć?
Ona i On. W tej grze ktoś musi pożreć czyjeś serce. Po to, by TWOJE ja stało się ICH zabawką.
Lekcja Nr 3
Oto Oni. Zdecydowaliście się patrzeć, ale nie widzicie tego, co zakryte. Nic tutaj nie ma do rzeczy sumienie. Nic już teraz nie będzie takie jak przedtem. Bo Oni są tam, skąd się już nie wraca.
Oni, czyli Kobieta i Mężczyzna. Im mają bliżej do siebie, tym bliżej do końca. Po to, by TWOJE ja było ICH zabawką.
Lekcja Nr 4
Już ich nie ma. Nie ma Mężczyzny i nie ma Kobiety. Nie będzie kary, bo nie wiemy, kto jest winien. Ona i On przegrali, a WY zostaliście sami.
Trzeba dokonać wyboru. Trzeba podjąć decyzję. To taka szkoła życia i śmierci. Naprzeciwko jest ktoś, kto będzie uczył, jak umierać. W zamian nauczy się żyć. Tajemnica odkryta, lekcja skończona. TWOJE ja jest już ICH zabawką.
Lekcja ostatnia
Lekcja TNT zapoznaje nas z podstawowymi pojęciami obowiązującymi we wszechświecie w każdym dowolnie wybranym dniu roku albo jak tam sobie chcecie. A jeżeli nie w całym wszechświecie, to na pewno podczas każdej kolejnej prezentacji „Lekcji”.
A oto wybrane pojęcia do zapamiętania:
Eugen Ionescu / Eugéne Ionesco – trochę Rumun, trochę Francuz. Z zawodu nauczyciel. Pierwszy swój dramat napisał w wieku 40 lat. Uznany za klasyka teatru absurdu.
Lekcja – niegdyś jeden ze sposobów zdobywania wiedzy. Dzisiaj „jednostka dydaktyczna” realizująca określone cele nauczania w ramach systemu. Także tytuł dramatu E. Ionesco.
Teatr Nie Teraz – grupa artystyczna realizująca raczej trudne do opisania marzenia. Działa poza systemem. Także autorzy inscenizacji dramatu E. Ionesco pt. „Lekcja”.
Zdjęcia: Aleksandra Żak i Bogusław Kornaś
(RB)